çarkıfelek
(fırıldakçiçeği) : Çarkıfelekgillerden;
çiçekleri tekerlek biçiminde, sarmaştığı için
duvar kenarlarına ve kameriyelere ekilen bir
çeşit süs bitkisidir. Hekimlikte yapraklarının
üst kısımları kullanılır.
Faydası : Çarpıntıyı keser. Yüksek
tansiyonu düşürür. Spazmları çözer. Uyku
verir
çavdarmahmuzu (claviceps
purpurea) : Çavdar ve ona benzeyen
bitkilerin çiçeklerinde üreyen parazit bir
mantarın kışı geçirmek üzere aldığı mukavemet
şeklidir. 10-35 milimetre uzunluğunda, 2-5
milimete genişliğindedir. Dışı siyahımsı-mor;
içi pempemsi veya morumsu beyaz renktedir. Tadı
yoktur. İçinde ergotin denilen zehirli bir madde
vardır. Ev ilaçlarında
kullanılmamalıdır.
Faydası : Damarları daraltıcı
özelliğinden ötürü hekimlikte
kullanılır
çay
(transtraemiaceae) : Çaygillerden bir
ağaçcıktır. Yapraklarında tanen,
legumin, esans ve teofilin vardır.
Tesirli maddesi, teindir.
Çay yaprakları fermantasyondan
sonra kavrulursa siyah, önce kavrulursa yeşil
çay elde edilir.
Faydası : Aşırı miktarda olmamak
şartıyla içilecek olursa bedeni ve zihni
yorgunluğu giderir. Sinirleri uyarır. Mide
tembelliğini giderir. İdrar söktürür. İshal ve
dizanteriyi keser. Damar kireçlenmesini önler.
Damar sertliği, kalp yetersizliği, kan kanseri,
guatr, nefrit, kolera ve bağırsak hastalıkarında
koruyucu ve tedavi edicidir.Haddinden fazla
içilecek olursa çarpıntı, göğüs anjini, sinir
bozukluğu, baş ağrısı, sıkıntı, mide bulantısı,
el titremesi ve uykusuzluğa sebep
verir.Şişmanlar, kalp, sinir, mide ve karaciğer
hastaları, romatizma ve nikristen şikayet
edenler, böbreklerinde kum veya taş olanlar,
kabızlık ve yüksek tansiyondan yakınanlar, üremi
veya albüminüri olanlar, mümkün olduğu kadar az
çay içmelidirler
çemen (çimen) :
Baklagiller familyasından sarımsı beyaz çiçekli
20-40 santimetre boyunda, bir yıllık, otsu bir
bitkidir. Tohumlarında, müsilaj, uçucu ve sabit
yağ, trigonellin vardır.
Faydası : Balgam söktürür. Göğsü
yumuşatır. Vücuda rahatlık verir. Şehvet
artırır
çıfıtotu
(kokarsedefotu) : Sedefotugillerden,
çayırlarda ve hendek kenarlarında yetişen
zehirli bir bitkidir. Yaprakları geniş,
çiçekleri küçük ve sarı renklidir. Çiçekleri
dallarının dışına çıkmış demetler şeklindedir.
Keskin bir kokusu vardır. Acıdır. Kullanırken,
tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.
Faydası : Kalp çarpıntılarını
giderir. Mide ağrılarını dindirir. Zeytinyağı
ile kavrulduktan sonra çıbanların üstüne
konulacak olursa, olgunlaştırır
çınarağacı
(platanus) : Çınargiller familyasından;
30 metreye kadar boy salan, gövdesi kalın, uzun
ömürlü, koyu gövdeli bir ağaçtır. Hekimlikte
kozalakları ve yaprakları kullanılır. Birçok
çeşidi vardır.
Faydası : Kadınlarda görülen beyaz
akıntıyı keser. Diş ve vücut ağrılarını
dindirir. Saç kepeklerini giderir
çiğdem
(mahmurçiçeği) : Zambakgiller
familyasından türlü renklerde çiçekler açan
zehirli bir kır bitkisidir. Çiçekleri
Ağustos-Eylül aylarında açar. Rengi sincabidir.
Hekimlikte soğan kısmı, çiçekleri ve tohumu
kullanılır. Etkili maddesi 'colcihine
alkoloidi'dir. Birçok çeşidi vardır.
Faydası : İdrar söktürür.
Kabızlığı giderir. Tavsiye edilen dozdan fazla
kullanılmamalıdır
çilek (kocayemiş)
: Gülgillerden sapları sürüngen, çiçekleri beyaz
bir bitkidir. Yemişi pembe renkli olup,
kokuludur. Birçok çeşidi vardır.
Faydası : Vücudu kuvvetlendirir.
Hasta olmayı önler. İdrar söktürür ve karında
biriken suyu boşaltır. Böbrek ve mesane
hastalıklarının iyileşmesine yardımcı olur. Mide
ve bağırsak tembelliğini giderir. Sinirleri
kuvvetlendirir. Yüksek tansiyonu düşürür.
Bağırsak kurtlarını döker. Safra ifrazatını
arttırır ve safra taşlarının dökülmesine
yardımcı olur. Karaciğer kifayetsizliğini ve
şişliğini giderir. Ateşi düşürür. Dişdibi
taşlarını eritir. Cilde tazelik ve güzellik
verir. Damar sertliği, mafsal iltihabı,
romatizma, ve nikriste de faydalıdır. Şeker
hastaları da yiyebilir. Midesi zayıf olanlar
suyunu içmelidir. Alerji yapabilir
çirişotu
(sarızambak) : Zambakgillerden, beyaz
çiçekli bir bitkidir. Kökündeki yumrulardan
çiriş yapılır. Nisan - Temmuz aylarında çiçek
açar.
Faydası : Kadınlarda görülen beyaz
akıntıyı keser. Memeli basuru tedavi eder.
Mafsal ağrılarını dindirir. İdrar ve adet kanı
söktürür. Saçkıran tedavisinde de
kullanılır
çitlembik
(celtis) : Karaağaçgiller
familyasından; 70 kadar türü olan bir çeşit
sakız ağacının meyvesidir. Çitlembik ağacının
meyveleri mercimekten az büyük ve buruk fıstık
tadındadır. Hekimlikte meyvesi, yaprakları,
tohumları ve sakızı kullanılır.
Faydası : Ayak terlemelerini
keser. Yaraları tedavi eder. Böbrek kumlarının
dökülmesine yardımcı olur. Mide ağrılarını
dindirir. Öksürüğü keser
çitsarmaşığı (convolvulus
sepium) : Uzun ömürlü, 1-5 metre
boyunda sarılıcı bir süs bitkisidir. Haziran -
eylül aylarında çiçek açar. Kökü, oldukça
uzundur. Yaprakları gövde üzerinde sarılmış
vaziyettedir. Hekimlikte kök ve yaprakları
kullanılır. 30 kadar türü vardır.
Faydası : Kabızlığı
giderir
çivitağacı
(indigo) : Baklagiller familyasından;
1,5 metre kadar boyunda, bodur ağaç veya
ağaçcıktır. Afrika, Asya, Amerika ve
Avusturalya'da yetişir. Çiçekleri pembe ve
beyazdır.
Faydası : Yapraklarından çivit
çıkarılır
çivitotu (lsatis
tinctoria) : Turpgiller familyasından 1
metre kadar boyunda, çok yıllık otsu bir
bitkidir. Önasya ve Avrupa'da kireçli ve taşlı
topraklarda yetişir. Çiçekleri
sarıdır.
Faydası : Çivit mavisi renginde
boya elde edilir
çobançantası
(çobankesesi) : Turpgillerden, bir
çeşit yaban bitkisidir. Meyveleri, torbaya
benzer. Yaprakları rozet şeklinde olup, demet
görünümündedir. Çiçekleri beyazdır. Yaz
aylarında toplanıp, kurutulur.
Faydası : Böbrek kum ve taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Ağrıları giderip,
vücuda rahatlık verir. Burun kanamalarını
durdurur
çoban düdüğü
(meyhaneciotu) : Lohusagillerden, nemli
yerlerde yetişen, uzun ve yeşil yapraklı bir
bitkidir. Sapları sivri, kısa ve parlaktır.
Çiçekleri de çana benzer. Hekimlikte kökü
kullanılır.
Faydası : Kabızlığı
giderir
çoban püskülü (ilex
auifolium) : Çobanpüskülügillerden;
hekimlikte yaprakları kullanılan bir bitkidir.
300 kadar türü vardır.
Faydası : Ateşi düşürür, terletir
ve vücuda rahatlık verir
çöp-i çini
(smilax) : Çinde ve Hindistan'da
yetişen Smilax China adlı bitkinin köklerinden
ve dışkabuklarından ayrılmış
risomudur.
Faydası : Ateşi düşürür, terletir
ve vücuda rahatlık verir
çöpleme
(boynuzotu) : Düğünçiçeğigillerden bir
çeşit bitkidir. Birçok çeşidi vardır. Akçöpleme
denilen çeşidi; uzun yapraklı, geniş ve güzel
çiçekli zehirli bir bitkidir. Boyu 1-1,5 metre
kadardır. İçeriğinde A ve B vitaminleri vardır.
Hekimlikte, kökü kullanılır.
Faydası : Ağrıları dindirir.
Yüksek tansiyonu düşürür. Ev ilaçlarında
kullanılırken, tavsiye edilen dozu aşmamak
gerekir
çörekotu (siyah
susam) : Düğünçiçeğigillerden; susam
iriliğinde siyah tohumları olan bir çeşit
bitkidir. Güzel kokuludur. Hamurişlerine çeşni
vermek için kullanılır. Yurdumuzda 12 türü
vardır.
Faydası : İştah açar. Vücuda
kuvvet ve dinçlik verir. Hazmı kolaylaştırır.
Mide ve bağırsak gazlarını söker. Koklanacak
olursa; baş ağrısını keser. Nezle ve sara
hastalığında tütsü yapılır. Suyu ile sivilcelere
pansuman yapılır
çöven (sabunotu)
: Kökü ve dalları, suyu sabun katılmış gibi
köpüren, kir temizleyici bir bitkidir.
Helvacılıkta, ağdayı ağartmak için de
kullanılır. Kökü, büyük ve kalındır. Dışı, hafif
kırmızımtıraktır. Çiçekleri; pembe, beyaz olup,
salkım şeklindedir. Köklerin dövülmesinden çöven
elde edilir.
Faydası : İdrar söktürür.
Terletir, ateşi düşürür. Vücuda rahatlık verir.
Kusturur ve balgam söktürür. Cilt
hastalıklarında da faydalanılır. Temizleyici
olarak da kullanılır
çuhaçiçeği
(baharçiçeği) : Çuhaçiçeğigillerden;
sık çiçek açan bir süs bitkisidir. Kökü kırmızı;
yaprakları sarıdır. Çiçekleri ise; koyu sarı
renkte olup, çuha gibi kıvrıktır.
Faydası : İdrar ve balgam
söktürür. Vücuda rahatlık verir. Sinirleri
yatıştırır. Rahat uyku sağlar. Yarımbaş
ağrılarını dindirir
çürdükotu
(çördekotu) : Dallı, budaklı,
yaprakları sivri ve ayva biçiminde bir çeşit
bitkidir. Çiçekleri mavi renkte olup,
dikenlidir. Çiçeklerinin tozu; sarı veya
sarımsıdır. Tadı acıdır.
Faydası : İdrar söktürür.
Hazımsızlık ve mide zafiyetini giderir. Kulunç
ağrılarını keser. Zayıf çocukların gelişmesine
yardımcı olur
centiyane
(yılanotu) : Doğu Karadeniz bölgesi ve
Uludağ'da yetişen, 1 metre kadar yükseklikte,
geniş yapraklı, kalın köklü bir bitkidir. Kökü
acıdır. İçi sarı, dışı esmerdir. Hekimlikte,
kökü kullanılır. Sarı ve mavi türü
vardır.
Faydası : İştah artırır, hazmı
kolaylaştırır. Ateşi düşürür, vücuda kuvvet
verir. Mide zafiyeti ve ekşimesini giderir.
Kansızlıkta da faydalıdır
cevizağacı (koz)
: Uzun ömürlü; gövdesi kalın, kerestesi ve
meyvesi değerli ulu bir ağaçtır. Yemişi
nişastalı ve yağlıdır. Hekimlikte; yaprakları,
meyvesinin üzerindeki yeşil kabukları ve yağı
kullanılır. Bir çok çeşidi vardır.
Faydası : Yaprakları ve kabukları
ile hazırlanan ilaçlar kanı temizler, kansızlığı
giderir. İshal ve dizanteriyi keser. Verem ve
şeker hastalığında hem besleyici, hem de tedavi
edicidir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı
keser. El ve ayak donuklarında, deri
çatlaklarında faydalıdır. Saç ve elleri
boyamakta da kullanılır. Çok kuvvetli bir besin
olduğundan fazla yememelk gerekir.
Cevizyağı, raşitizm ve sıracada
faydalıdır. Kabızlığı giderir. Bağırsak
solucanlarını düşürür. Derinin yanmasını
önler
ciğerotu (pulmonaria
officinalis) : Nodangiller
familyasından; 10-15 santimetre boyunda çok
yıllık, otsu bir bitkidir. Çiçekleri; önceleri
kırmızımtıraktır. Sonradan morumsu-maviye
dönüşür. Gövdesi dik ve tüylüdür. İçeriğinde
tanen, müsilaj, şekerler, reçine ve sabit yağ
vardır. Yaprakları kullanılır.
Faydası : Göğsü yumuşatır.
Öksürüğü keser. Akciğer hastalıklarında
faydalıdır. İdrar söktürür
civanperçemi
(yaraotu) : Bileşikgillerden; çeşitli
türleri olan bir kır bitkisidir. Kuru
topraklarda, yol kenarında yetişir. Yaprakları
uzun ve parçalıdır. Çiçekleri beyaz ve pembedir.
Kandil şeklinde gruplaşmıştır. Kokusu çok
güzeldir. Hekimlikte dal, yaprak ve çiçekleri
kullanılır. İçinde Achillein denilen acı bir
madde vardır.
Faydası : Hazımsızlığı ve
kansızlığı giderir. Kanı temizler. Balgam
söktürür, öksürüğü keser. Sinirleri ve vücudu
kuvvetlendirir. Bağırsak ve mide gazlarını
giderir. İshali keser. Basur memelerini tedavi
eder. Kızamık, boğmaca, raşitizm, albasması,
aybaşı gecikmesi ve kemik hastalıklarında
faydalıdır. İdrar söktürür. Yaraları
iyileştirir
çadırkuşağı
(çadıruşağı) : Maydanozgillerden;
özsuyu hekimlikte kullanılan bir bitkidir.
Böceklerin, gövdesine açtığı, deliklerden özsuyu
sızar. Zamk gibi yapışkan olan bu maddeyle yakı
yapılır.
Faydası : Kan ve lenf damarlarını
genişletir. Ağrıları dindirir. Müzmin ve
mikrobik hastalıkların tedavisinde
kullanılır
çakaleriği (prunus
spinosa) : Bir çeşit eriktir. Ağacı
bodurdur. Çiçekleri beyazdır ve yapraklarından
önce çıkar. Meyvesi yuvarlak ve yeşildir. Tadı
buruktur. Çiçekleri; Mart ve Nisan aylarında
toplanıp, kurutulur.
Faydası : İshali keser,
mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını
sağlar. Ateşli hastaların kalbini
kuvvetlendirir. Terletir ve vücutta biriken
zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Boğaz ve
bademcik iltihaplarını giderir. Anne sütünü
artırır
çamağacı (pinus)
: Birçok çeşidi olan bir ağaçtır. Kozalakları
ilk yıl kapalıdır. İkinci yıl açılıp, kurur ve
ağacın dibine düşer. İlaç yapımında; tomurcuğu,
palamutu, kozalağı, filizleri ve çırası
kullanılır.
Faydası : Balgam söktürür.
Müzmin öksürüğü keser. Kolay doğum yapmayı
sağlar
çamfıstığı (pinus
pinea) : Çam kozalaklarının içinden
çıkarılır. Kuvvetli bir besindir. Günde 2 çorba
kaşığı kadar (25 gram)'dan fazla
yenilmemelidir.
Faydası : Bronşit, verem,
akciğer hastalıklarının çabuk iyileşmesine
yardımcı olur. Cinsel istekleri artırır, ruhi
çöküntüyü giderir. Kalp hastalıklarında da
faydalıdır
Yorum Gönder